Zero waste neighborhoods ชุมชนปลอดขยะ: การริเริ่มที่ขับเคลื่อนโดยชุมชนเพื่อกำจัดพลาสติกใช้ครั้งเดียว

August 7, 2025

การลดการใช้พลาสติกใช้ครั้งเดียวเป็นเป้าหมายสำคัญในการสร้างชุมชนที่ยั่งยืนและปลอดขยะ หรือ zero-waste neighborhoods หนึ่งในแนวทางที่มีประสิทธิภาพคือการบูรณาการแนวทาง "แนวทางท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน" ซึ่งประกอบด้วยการริเริ่มที่ขับเคลื่อนโดยชุมชน และส่งเสริมการใช้ชีวิตอย่างยั่งยืนในทุกด้าน

​แนวทางปฏิบัติด้านขยะเป็นศูนย์

​การใช้แนวทางปฏิบัติด้านขยะเป็นศูนย์ช่วยลดการใช้ทรัพยากร และส่งเสริมวิถีชีวิตที่ยั่งยืนผ่านการแยกขยะที่ต้นทางและการรีไซเคิลขยะอย่างมีประสิทธิภาพเพื่อให้เกิด "ความยั่งยืนในด้านขยะ" อย่างแท้จริง

กรณีศึกษา: zero-waste neighborhoods ที่เมืองคามิคัตสึ ประเทศญี่ปุ่น

WHY Kamikatsu Zero Waste Center ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี 2020 ที่เมืองคามิคัตสึ ประเทศญี่ปุ่น ที่นี่มีคอนเซ็ปมุ่งสู่การปลอดขยะอย่างแท้จริงด้วยการแยกขยะเป็น 45 ประเภท มีโปรแกรมการจัดการขยะที่ชัดเจน ชาวเมืองรีไซเคิลมากกว่า 80% ของขยะทั้งหมด ซึ่งสูงกว่าค่าเฉลี่ยของญี่ปุ่นที่ 20% เมืองนี้เป็นตัวอย่างของการ "การใช้ชีวิตแบบยั่งยืนที่น่าสนใจ” (why-kamikatsu.jp) และมีการจัดการขยะที่ไม่สามารถรีไซเคิลได้อย่างมีแบบแผน

ศูนย์ปลอดขยะคามิคัตสึ

ศูนย์ปลอดขยะคามิคัตสึ ซึ่งเป็นศูนย์กลางในการจัดการขยะและการฟื้นฟูวัสดุ ใช้วัสดุรีไซเคิลในการก่อสร้างอาคาร และมีร้านค้า "Kuru Kuru Shop" สำหรับการแลกเปลี่ยนและนำของใช้แล้วมาใช้ใหม่ เป็น "พลังแห่งการเปลี่ยนแปลง" ที่เกิดจาก "การรวมพลังในชุมชน" (en.wikipedia.org)

การริเริ่มในเมืองคลีฟแลนด์ สหรัฐอเมริกา

เมืองคลีฟแลนด์ได้ดำเนินการโครงการที่ขับเคลื่อนโดยชุมชนเพื่อส่งเสริม "เศรษฐกิจหมุนเวียน" และลดขยะในแบบ โครงสร้างการริเริ่มที่ยั่งยืน.

Rid-All Green Partnership

ฟาร์มเกษตรกรรมในเมืองนี้เปลี่ยนแปลงชีวิตและภูมิทัศน์โดยการเก็บรวบรวมเศษอาหารจากธนาคารอาหารและร้านค้าท้องถิ่นเพื่อทำปุ๋ยหมัก ลดขยะและเพิ่มการเข้าถึงอาหารสด เป็น "รากฐานของความยั่งยืน" (ellenmacarthurfoundation.org)

Rust Belt Riders

Rust Belt Riders เป็นสหกรณ์ที่จัดการขยะอาหารอย่างยั่งยืนร่วมกับธุรกิจและโรงเรียน โดยเปลี่ยนเศษอาหารให้เป็นดินที่อุดมสมบูรณ์ผ่านการทำปุ๋ยหมัก ซึ่งสนับสนุน "การเกษตรในเมืองอย่างยั่งยืน" (ellenmacarthurfoundation.org)

การริเริ่มในเมืองแอตแลนตา สหรัฐอเมริกา

ในปี 2009 เมืองแอตแลนตาได้ประกาศให้บางชุมชนเป็นเขตปลอดขยะ มีเป้าหมายในการช่วยธุรกิจท้องถิ่นลดขยะ สร้างงาน ความรู้ เกี่ยวกับขยะเป็นศูนย์ และช่วยพัฒนาชุมชนอย่างมี ประสิทธิผล (ilsr.org)

การริเริ่มในเมืองซานโฮเซ่ สหรัฐอเมริกา

ซานโฮเซ่ได้เปิดตัวโครงการทุนสนับสนุน นวัตกรรมปลอดขยะ เพื่อสนับสนุนโซลูชันสร้างสรรค์และขับเคลื่อนโดยชุมชนในการลดขยะของแข็ง ส่งเสริมความยั่งยืน และเศรษฐกิจหมุนเวียน (sanjoseca.gov)

​ขยะในประเทศไทย

​​ขยะมูลฝอย แบ่งออกได้เป็น 6 ประเภท ได้แก่ ขยะอินทรีย์ วัสดุรีไซเคิล ขยะพลังงาน (RDF) ขยะทั่วไป ขยะติดเชื้อและขยะอันตราย โดยแต่ละประเภทจะมีการจัดการที่ต่างกัน ในปี 2566 พบว่ากรุงเทพมหานครมีขยะเศษอาหารคิดเป็นป็นร้อยละ 49.1 เมื่อเทียบกับขยะทั้งหมดประมาณ 9,000 ตัน ต่อวัน

ที่มา: สํานักสิ่งสิ่งแวดล้อม กรุงเทพมหานคร (2567)

​กรุงเทพฯ ไม่เทรวม

https://greener.bangkok.go.th/waste-recycle/mai-te-ruam/

การจัดการขยะในกรุงเทพมหานครเป็นปัญหาสำคัญที่ต้องแก้ไขอย่างเร่งด่วน โดยกรุงเทพมหานครได้ผลิตขยะมากกว่า 8,000 ตันต่อวัน ซึ่งเกินครึ่งหนึ่งของจำนวนขยะทั้งหมดเป็นขยะเศษอาหาร จากปัญหาดังกล่าว กรุงเทพมหานครจึงได้ริเริ่มโครงการ "ไม่เทรวม" เพื่อส่งเสริมให้ประชาชนคัดแยกขยะออกเป็น 2 ประเภทอย่างง่าย ๆ คือ ขยะเศษอาหาร และขยะทั่วไป เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดเก็บและจัดการขยะ โดยปัจจุบันมีฐานข้อมูลเพื่อให้ประชาชนสามารถติดตามข้อมูลการคัดแยกขยะและจัดเก็บแบบ "ไม่เทรวม" ได้อย่างสะดวก (อ้างอิง: BKK Zero Waste)

นอกเหนือจากโครงการดังกล่าวแล้ว ยังมีความพยายามเพื่อบรรลุเป้าหมายการเป็นสังคมไร้ขยะ (Zero Waste) เช่น เขตปทุมวันเป็นหนึ่งในพื้นที่นำร่องที่มีการดำเนินโครงการ "ไม่เทรวม" โดยความร่วมมือระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน และประชาชนในการร่วมกันคัดแยกขยะและจัดการอย่างมีประสิทธิภาพจะช่วยลดปริมาณขยะที่ต้องนำไปกำจัดและสร้างสิ่งแวดล้อมที่สะอาดและยั่งยืนได้ในระยะยาว (อ้างอิง: Chulalongkorn University for Sustainable Development) นอกจากนี้ ยังมีโครงการ "บ้านนี้ไม่เทรวม" ที่ส่งเสริมให้ประชาชนลงทะเบียนเพื่อรับสิทธิ์ลดค่าธรรมเนียมการจัดเก็บขยะหากมีการคัดแยกที่ถูกต้อง เพื่อเป็นแรงจูงใจในการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม (อ้างอิง: Greener Bangkok)

https://www.dcce.go.th/

แนวทางปฏิบัติที่สามารถนำไปปรับใช้ให้สังคมที่อยู่อาศัยปลอดขยะ

  • การแยกขยะที่ต้นทาง: ฝึกอบรมผู้อยู่อาศัยให้แยกขยะเป็นประเภทต่าง ๆ เพื่อ การรีไซเคิลมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
  • การทำปุ๋ยหมักในชุมชน: ตั้งหน่วยทำปุ๋ยหมักในชุมชนเพื่อเปลี่ยนขยะอินทรีย์เป็นปุ๋ยที่มีคุณค่า
  • การส่งเสริมการใช้ซ้ำ: จัดตั้งร้านค้าหรือศูนย์แลกเปลี่ยนเพื่อ ส่งเสริมความยั่งยืนด้านขยะเป็นศูนย์
  • การให้ความรู้และการมีส่วนร่วมของชุมชน: จัดเวิร์กช็อปและกิจกรรมเพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับ การลดขยะและการใช้ชีวิตยั่งยืน

สรุป

การสร้างชุมชนปลอดขยะต้องการความร่วมมือและความมุ่งมั่นจากทุกภาคส่วนของชุมชน การมีส่วนร่วมอย่างต่อเนื่องและการนำแนวทางปฏิบัติที่ประสบความสำเร็จจากชุมชนต่าง ๆ มาปรับใช้ ช่วยลดการใช้พลาสติกใช้ครั้งเดียว และสร้างสภาพแวดล้อมที่ยั่งยืนสำหรับคนรุ่นต่อไปเพื่ออนาคตที่ยั่งยืน
   

   

Related posts
Zero waste neighborhoods ชุมชนปลอดขยะ: การริเริ่มที่ขับเคลื่อนโดยชุมชนเพื่อกำจัดพลาสติกใช้ครั้งเดียว
August 7, 2025

การลดการใช้พลาสติกใช้ครั้งเดียวเป็นเป้าหมายสำคัญในการสร้างชุมชนที่ยั่งยืนและปลอดขยะ หรือ zero-waste neighborhoods หนึ่งในแนวทางที่มีประสิทธิภาพคือการบูรณาการแนวทาง "แนวทางท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน" ซึ่งประกอบด้วยการริเริ่มที่ขับเคลื่อนโดยชุมชน และส่งเสริมการใช้ชีวิตอย่างยั่งยืนในทุกด้าน

12 PERMACULTURE PRINCIPLES
September 21, 2024

หลักการของเพอร์มาคัลเจอร์ เป็นหลักที่อิงจากจริยธรรมของเพอร์มาคัลเจอร์ พูดง่ายๆ คือ จริยธรรมเป็นเหมือนกฎหลักๆ ส่วนหลักการเป็นเหมือนข้อแนะนำว่าเราจะสามารถทำตามกฎนั้นได้ดีได้อย่างไรเพราะฉะนั้น หลักการเหล่านี้ เป็นเพียงข้อแนะนำ ในการออกแบบตามหลัก permaculture แต่สิ่งที่เราจะต้องทำจริงๆ นั้น ขึ้นอยู่กับเรา Holmgren ได้จัดสรรหลักการให้เห็นง่ายๆ ออกมา 12 หลักการ